MİLLİ EDEBİYAT (1911 – 1923 )
1911 yılında Selânik’te çıkarılan Genç Kalemler dergisi etrafında toplanan sanatçıların oluşturduğu bir akımdır. Oomanlı Devleti hakimiyetindeki milletlerin birliğini savunan Namık Kemal’in öncülüğündeki Osmanlıcılık; Osmanlı Devleti hakimiyetindeki müslüman devletlerin birliğini savunan Mehmet Akif’in öncülüğündeki İslâmcılık hareketlerinin zayıflamasından sonra milliyetçilik hareketleri güçlenmeye başlamıştır.Bu görüş Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Mehmet Emin Yurdakul öncülüğünde gelişmiş. Sonraları Ali Canip Yöntem, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Fuat Köprülü, Refik Halit Karay da bu akıma katılmıştır.Bu akım öncülerinin başlıca amaçları:1. Türkçe’nin sadeleşmesi.2. Şiirde hece vezninin kullanılması.3. Sanat ve edebiyatta yerli ve milli konuların işlenmesini sağlamak idi.Bu dönemde Z.Gökalp’in öncülüğüyle konuşulan dil (İstanbul Türkçesi) yazı dili olarak kullanılmaya başlandı.
Milli Edebiyatın Temsilcileri:
Ziya Gökalp (1876-1924)
Türkçülük akımını bir sisteme bağlayan ve Türkçenin sadeleşip konuşulduğu gibi yazılmasını sağlayan düşünce ve edebiyat adamıdır. Milli Edebiyatın fikir yönüyle temellerini oluşturmuştur. O edebiyatı düşüncelerini yamada bir araç olarak kullanmıştır.
Eserleri: Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altın Işık adlı şiir kitapları; Türkleşmek-İslâmlaşmak-Muasırlaşmak, Türkçülüğün Esasları, Türk Medeniyeti Tarihi, Malta Mektupları nesir kitapları bulunmaktadır.
Ömer Seyfettin: (1884-1920)
Milli Edebiyat akımının hikâye alanındaki en önemli temsilcisidir. Halk dilini ve sade söyleyişi savunmuş ve eserlerinde kullanr. Konularını günlük hayattan, çocukluk ve askerlik hatıralarından, tarih, menkıbe ve efsanelerden almıştır. Hikâyelerinde realizmin izleri görülür. Tasvir ve tahlile değil olaya ağırlık verir. Yani Klasik hikâye tarzında örnekler verir. Kahramanlık hikâyelerindeki en önemli motiflerden biridir.
Eserleri: Efruz Bey, Bomba, Harem, Yüksek Ökçeler, Gizli Mabed, Yalnız Efe, Bomba, Beyaz Lâle en bilinen hikâyeleridir. Bunların yanında nesir ve şiir alanında da örnekler vermiştir.
Mehmet Emin Yurdakul: (1869-1944)
Şiir yazmaya Servet-i Fünun döneminde başlamış, daha sonra Milli Edebiyat akımına katılmıştır. Sade bir dil ile yazmış ve hece vezninini kullanmıştır. Konularını toplum dertlerinden, sosyal konulardan ve kahramanlık ve vatan sevgisinden alır. Eserlerinde uyarıcı ve öğretici bir üslup görülür. Ancak bu gaye ön plana çıktığı için çoşku ve lirizm ihmal edilmiştir.
Eserleri: Türk Sazı, Ey Türk Uyan, Tan Sesleri, Ordunun Duası, Turana Doğru bilinen eserleridir.
Ali Canip Yöntem: (1887-1967)
Milli Ed akımının temsilcilerindendir. Genç Kalemler dergisinin başyazarıdır. Yeni, sade dilin savunucusudur. Önceleri Fecr-i Âti topluluğunda yer alan şair. Milli Ed. akımınınetkisiyle sonraki dönemde şiirlerini hece vezniyle yazmıştır.
Eserleri: Geçtiğim Yol şiirlerini topladığı eseridir.
Fuat Köprülü:
Halk edebiyatı tarzında şiirleri olmakla beraber, o daha çok Türk Edebiyatı Tarihi alanındaki incelemeleri ve eserleri ile tanınır. Başlangıcından itibaren Edebiyatımızın tüm dönemlerini incelemiş ve bu bilim dalının kuruluşunda öncülük etmiştir.
Eserleri: Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Türk Ed. Tarihi, Türk Saz Şairleri en bilinenleridir.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu:( 1899-1974)
Fecr-i Ati topluluğuna mensup iken ferdiyetçi bir sanat anlayışına sahip olan yazar daha sonra Milli Ed. akımı içinde yer almış ve eserlerini bu anlayışa uygun olarak vermiştir. İlk eserlerinde mistik bir hava vardır. 1916 yılından sonraki eserlerinde yurt gerçekleri ve milli duygular öne çıkar. Gözlemleri güçlü olduğu için eserlerinde realizmin unsurları hakimdir. Roman, hikâye, makale, deneme, anı türünde eserler vermiştir.
Eserleri: Bir Serencam, Milli Savaş Hikâyeleri, Savaş, Kiralık Konak, Nur Baba, Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore, Yaban, Ankara, Bir Sürgün, Panorama, Erenlerin Bağından, Zoraki Diplomat, Anamın Kitabından, Vatan Yolunda.
Reşat Nuri Güntekin: (1889-1956)
Milli Edebiyat Akımından Etkilenen sanatçılardandır. Eserlerinde gözlem ön plana çıkar ve realizmin izleri görülür. Konuşma dili üslûbuna hakimdir ve dili canlıdır. Psikolojik tahlillerde başarılıdır. Roman, hikâye ve tiyatro alanında eserler vermiştir.
Eserleri: Çalıkuşu, Acımak, Kızılcık Dalları, Dudaktan Kalbe, Yaprak Dökümü, Damga, Miskinler Tekkesi isimli romanları; Eski Ahbab, Sönmüş Yıldızlar, Tanrı Misafiri isimli hikâyeleri ve Balıkesir Muhasebecisi, Eski Borç, Gözdağı isimli tiyatroları en bilinen eseerleridir.
Halide Edip Adıvar: (1884-1964)
Milli Edebiyat akımının tanınmış yazarıdır. İstiklâl mücadelesinde aktif olarak görev almış ve Sultanahmet meydanında düzenlediği mitingle geniş kitleleri etkilemiştir. Eserlerinde yakından izlediği kurtuluş savaşı geniş yer tutar. Gözlem, tasvir ve tahlillerde başarılıdır. Dili sadedir. Üslûbunun biraz dağınık ve düzensiz oluşu eserleribib başarısını fazla etkilemez. Ana kahramanlarını daha çok kadınlardan seçmiştir.
Eserleri: Sinekli Bakkal, Handan, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Tatarcık, Mor Salkımlı Ev, Dağa Çıkan Kurt, Harap Mabetler en bilinen eserleridir.
Halide Edip ve Yakup Kadri eserlerinde Kurtuluş savaşı yıllarında yaşananlara ve Anadoluya geniş yer vermiştir.
(Yaban, Ankara, Kiralık Konak, Sodom ve Gomore; Vurun Kahpeye, Ateşten gömlek, Dağa Çıkan Kurt) |
